Задолжени до грло: Владата ќе се задолжува нова милијарда

Владата на премиерот Христијан Мицкоски објави план за ново задолжување до една милијарда евра, наводно наменето за изградба на патишта — локални, регионални и експресни. Иако инфраструктурата навистина е болна точка на Македонија, ваквиот потег заслужува сериозна критика.

Најпрво, јавниот долг на Македонија веќе е на загрижувачки нивоа. Со години слушаме владини оправдувања дека „ова задолжување е продуктивно“, „ќе донесе развој“ или „ќе се врати преку економски раст“. Реалноста, меѓутоа, е дека земјата се врти во круг: се задолжуваме за да го крпиме буџетот или да покриваме проекти кои често се неефикасно спроведени, со тендери обоени со политички влијанија, а резултатите ретко се соодветни на вложеното.

Во случајов, наместо конкретен план за тоа како ќе се финансира овој пакет, јавноста добива општи изјави. Заменик-министерот за финансии, Николче Јанкуловски, признава дека нема информации од каде точно ќе дојде милијардата евра, оставајќи простор за сомнежи околу условите на кредитите. Ќе бидат ли тие евтини заеми? Со кој рок? Со какви гаранции? Ако не се знае сега, кога е објавен планот, кога ќе се знае?

Понатаму, останува нерешено прашањето на приоритетите. Македонија се задолжува, но ретко гледаме детални анализи: дали сите овие патишта се навистина економски оправдани? Кои ќе бидат конкретните економски поврати? Ќе се намали ли товарот на граѓаните или, напротив, тие ќе плаќаат уште поскапи патарини, а ќе живеат со уште поголем државен долг кој ќе го отплаќаат и идните генерации?

Најголемата опасност е во креирањето илузија: дека „инвестициските пакети“ сами по себе се добри. Историјата нè учи дека задолжувањето без системска реформа, без борба со корупцијата и без транспарентно трошење, завршува како уште една загубена прилика. Ова не е прашање на десница или левица — ова е прашање на одговорност.

На Македонија ѝ треба план, не само долгови. Тие патишта, доколку навистина се градат, треба да носат нова вредност, а не само нови долгови. Владата мора да излезе пред јавноста со детална, транспарентна стратегија и да покаже одговорност: не кон меѓународните кредитори, туку кон сопствените граѓани.

Дали навистина ќе го стори тоа, или ќе продолжиме по стариот пат — со сè поголем товар на грбот на народот?