Швајцарија се приближува до ЕУ: следува историски референдум
03 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
Додека националисти, конзервативци, евроскептици и поддржувачи на Трамп низ Европа постојано повикуваат на нови референдуми за напуштање на Европската унија, една мала држава со огромно значење се подготвува за досега најголемото свое приближување кон Унијата — Швајцарија.
По години преговори, во декември Швајцарија и ЕУ постигнаа принципиелен договор за пакет спогодби, со кои на швајцарскиот бизнис ќе му се обезбеди пристап до единствениот европски пазар, а истовремено ќе се усогласи и локалното законодавство со европското. Пред неколку дена беа објавени и стотиците страници од овие документи — опфаќајќи 95 акти на ЕУ, 32 измени и дополнувања на постојни швајцарски закони и 3 сосема нови закони. Во тек е процедурата за спроведување на референдум, кој ќе ја определи нивната судбина.
Комплицирана историја
Од 90-тите години, Швајцарија и ЕУ се обидуваат да постигнат долгорочен договор, но преговорите што започнаа во 2013 беа на работ на успех кога во 2021 година пропаднаа поради силна внатрешнополитичка опозиција.
Европската комисија реагираше со санкции, исклучувајќи ја Швајцарија од најголемата научно-истражувачка програма во светот — Horizon Europe. Преговорите беа обновени една година подоцна, но враќањето на меѓусебната доверба беше барем исто толку тешко колку и усогласувањето на деталите.
Што ќе се промени?
Според договореното, Швајцарија ќе треба динамички да ги применува правилата на ЕУ во области како транспортот, енергетиката и безбедноста на храната, со можност да спроведе консултации со населението. Иако нема да има право на глас, Швајцарија ќе учествува во расправите за идни регулативи.
Правото на престој во земјата ќе остане врзано за постоење на работен договор, со предвидена заштитна клаузула која ќе ѝ дозволи на Берн да ја ограничи миграцијата по социјални или економски причини.
Швајцарија ќе се приклучи кон европскиот пазар за електрична енергија и координација, што ќе им овозможи на потрошувачите да избираат снабдувач и од странство.
Годишно, Швајцарија ќе плаќа 375 милиони евра во буџетот на ЕУ, со цел подобрување на пристапот до најголемиот слободен пазар во светот. Споровите меѓу двете страни ќе се решаваат во нов арбитражен суд, при што за толкување на европското право ќе се бара мислење од Судот на ЕУ. Казнените мерки на Брисел ќе може да се ограничат само на погодениот сектор, без можност за сеопфатни санкции.
Во некои области, како сајбер-безбедноста, Швајцарија ќе остане изолирана од соработка, поради стравувањата за технолошкиот суверенитет на ЕУ.
Што следува?
Во моментов договорот има политичка поддршка во Берн. Веќе во април беше решено да се започне процедура за референдум, кој ќе се одржи со обично мнозинство. Ставови од јавноста ќе се собираат до 31 октомври, по што парламентот ќе почне расправа за спогодбите со ЕУ.
Се очекува гласањето да се одржи во 2027 или најдоцна во 2028 година.
Како што забележува Financial Times, клучното прашање е што ќе се случи ако Швајцарците кажат „не“. „Ако тоа се случи, ЕУ смета дека тоа треба да биде крајот на специјалниот третман на Швајцарија“, коментирал извор запознаен со ставовите во Брисел.
За швајцарската економија, да стане третирана како обична трета земја би било мошне болно.
Последни вести
Швајцарија се приближува до ЕУ: следува историски референдум
03 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
Додека националисти, конзервативци, евроскептици и поддржувачи на Трамп низ Европа постојано повикуваат на нови референдуми за напуштање на Европската унија, една мала држава со огромно значење се подготвува за досега најголемото свое приближување кон Унијата — Швајцарија.
По години преговори, во декември Швајцарија и ЕУ постигнаа принципиелен договор за пакет спогодби, со кои на швајцарскиот бизнис ќе му се обезбеди пристап до единствениот европски пазар, а истовремено ќе се усогласи и локалното законодавство со европското. Пред неколку дена беа објавени и стотиците страници од овие документи — опфаќајќи 95 акти на ЕУ, 32 измени и дополнувања на постојни швајцарски закони и 3 сосема нови закони. Во тек е процедурата за спроведување на референдум, кој ќе ја определи нивната судбина.
Комплицирана историја
Од 90-тите години, Швајцарија и ЕУ се обидуваат да постигнат долгорочен договор, но преговорите што започнаа во 2013 беа на работ на успех кога во 2021 година пропаднаа поради силна внатрешнополитичка опозиција.
Европската комисија реагираше со санкции, исклучувајќи ја Швајцарија од најголемата научно-истражувачка програма во светот — Horizon Europe. Преговорите беа обновени една година подоцна, но враќањето на меѓусебната доверба беше барем исто толку тешко колку и усогласувањето на деталите.
Што ќе се промени?
Според договореното, Швајцарија ќе треба динамички да ги применува правилата на ЕУ во области како транспортот, енергетиката и безбедноста на храната, со можност да спроведе консултации со населението. Иако нема да има право на глас, Швајцарија ќе учествува во расправите за идни регулативи.
Правото на престој во земјата ќе остане врзано за постоење на работен договор, со предвидена заштитна клаузула која ќе ѝ дозволи на Берн да ја ограничи миграцијата по социјални или економски причини.
Швајцарија ќе се приклучи кон европскиот пазар за електрична енергија и координација, што ќе им овозможи на потрошувачите да избираат снабдувач и од странство.
Годишно, Швајцарија ќе плаќа 375 милиони евра во буџетот на ЕУ, со цел подобрување на пристапот до најголемиот слободен пазар во светот. Споровите меѓу двете страни ќе се решаваат во нов арбитражен суд, при што за толкување на европското право ќе се бара мислење од Судот на ЕУ. Казнените мерки на Брисел ќе може да се ограничат само на погодениот сектор, без можност за сеопфатни санкции.
Во некои области, како сајбер-безбедноста, Швајцарија ќе остане изолирана од соработка, поради стравувањата за технолошкиот суверенитет на ЕУ.
Што следува?
Во моментов договорот има политичка поддршка во Берн. Веќе во април беше решено да се започне процедура за референдум, кој ќе се одржи со обично мнозинство. Ставови од јавноста ќе се собираат до 31 октомври, по што парламентот ќе почне расправа за спогодбите со ЕУ.
Се очекува гласањето да се одржи во 2027 или најдоцна во 2028 година.
Како што забележува Financial Times, клучното прашање е што ќе се случи ако Швајцарците кажат „не“. „Ако тоа се случи, ЕУ смета дека тоа треба да биде крајот на специјалниот третман на Швајцарија“, коментирал извор запознаен со ставовите во Брисел.
За швајцарската економија, да стане третирана како обична трета земја би било мошне болно.
Последни вести
Швајцарија се приближува до ЕУ: следува историски референдум
03 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
Додека националисти, конзервативци, евроскептици и поддржувачи на Трамп низ Европа постојано повикуваат на нови референдуми за напуштање на Европската унија, една мала држава со огромно значење се подготвува за досега најголемото свое приближување кон Унијата — Швајцарија.
По години преговори, во декември Швајцарија и ЕУ постигнаа принципиелен договор за пакет спогодби, со кои на швајцарскиот бизнис ќе му се обезбеди пристап до единствениот европски пазар, а истовремено ќе се усогласи и локалното законодавство со европското. Пред неколку дена беа објавени и стотиците страници од овие документи — опфаќајќи 95 акти на ЕУ, 32 измени и дополнувања на постојни швајцарски закони и 3 сосема нови закони. Во тек е процедурата за спроведување на референдум, кој ќе ја определи нивната судбина.
Комплицирана историја
Од 90-тите години, Швајцарија и ЕУ се обидуваат да постигнат долгорочен договор, но преговорите што започнаа во 2013 беа на работ на успех кога во 2021 година пропаднаа поради силна внатрешнополитичка опозиција.
Европската комисија реагираше со санкции, исклучувајќи ја Швајцарија од најголемата научно-истражувачка програма во светот — Horizon Europe. Преговорите беа обновени една година подоцна, но враќањето на меѓусебната доверба беше барем исто толку тешко колку и усогласувањето на деталите.
Што ќе се промени?
Според договореното, Швајцарија ќе треба динамички да ги применува правилата на ЕУ во области како транспортот, енергетиката и безбедноста на храната, со можност да спроведе консултации со населението. Иако нема да има право на глас, Швајцарија ќе учествува во расправите за идни регулативи.
Правото на престој во земјата ќе остане врзано за постоење на работен договор, со предвидена заштитна клаузула која ќе ѝ дозволи на Берн да ја ограничи миграцијата по социјални или економски причини.
Швајцарија ќе се приклучи кон европскиот пазар за електрична енергија и координација, што ќе им овозможи на потрошувачите да избираат снабдувач и од странство.
Годишно, Швајцарија ќе плаќа 375 милиони евра во буџетот на ЕУ, со цел подобрување на пристапот до најголемиот слободен пазар во светот. Споровите меѓу двете страни ќе се решаваат во нов арбитражен суд, при што за толкување на европското право ќе се бара мислење од Судот на ЕУ. Казнените мерки на Брисел ќе може да се ограничат само на погодениот сектор, без можност за сеопфатни санкции.
Во некои области, како сајбер-безбедноста, Швајцарија ќе остане изолирана од соработка, поради стравувањата за технолошкиот суверенитет на ЕУ.
Што следува?
Во моментов договорот има политичка поддршка во Берн. Веќе во април беше решено да се започне процедура за референдум, кој ќе се одржи со обично мнозинство. Ставови од јавноста ќе се собираат до 31 октомври, по што парламентот ќе почне расправа за спогодбите со ЕУ.
Се очекува гласањето да се одржи во 2027 или најдоцна во 2028 година.
Како што забележува Financial Times, клучното прашање е што ќе се случи ако Швајцарците кажат „не“. „Ако тоа се случи, ЕУ смета дека тоа треба да биде крајот на специјалниот третман на Швајцарија“, коментирал извор запознаен со ставовите во Брисел.
За швајцарската економија, да стане третирана како обична трета земја би било мошне болно.