Без слободни медиуми, нема слободно општество – 3 Мај, Светски ден на слободата на медиумите
Претседателката на Европскиот парламент Роберта Мецола, потпретседателката Сабине Ферхајен и претседателката на Комитетот за култура и образование Нела Рил го нагласуваат клучното значење на независното новинарство.
Претседателката Мецола изјави:
„Слободниот печат е најсилниот штит за демократијата. Новинарите мора да имаат слобода да известуваат без страв од цензура, заплашување или одмазда. Европскиот парламент секогаш ќе ја брани слободата на медиумите – не само на Светскиот ден на слободата на печатот, туку секој ден.“
Сабине Ферхајен (ЕПП, Германија), потпретседателка на Европскиот парламент и претседателка на Работната група за спроведување на Законот за слобода на медиумите во ЕУ (EMFA), изјави:
„На Светскиот ден на слободата на медиумите, ја потврдуваме нашата заложба за еден од темелите на демократијата: медиумската слобода. Слободното, независно и разновидно новинарство е суштински дел од секое демократско општество. Но, и понатаму е под закана – дури и во некои земји-членки на ЕУ. Без тоа, демократијата не може да функционира.“
„Законот за слобода на медиумите (EMFA), донесен во април 2024 година, претставува историски чекор – првпат ЕУ воспоставува сеопфатен правен акт кој ја гарантира слободата на печатот и медиумскиот плурализам. Со овој закон се засилува заштитата на новинарите од политички притисоци и економски влијанија.“
„Првите одредби веќе стапија на сила, а следните ќе се применуваат веќе овој месец. До август 2025 година, најважните делови од законот ќе бидат целосно применети. Но, клучен ќе биде начинот на негово спроведување – токму затоа внимателно го следиме процесот за да осигуриме дека земјите-членки нема да одолговлекуваат. Слободата на печатот не смее да чека.“
Нела Рил (Зелени, Германија), претседателка на Комитетот за култура и образование, истакна:
„Независниот медиумски сектор е клучен столб на демократијата. Ни треба слободен печат за да ги држи носителите на одлуки одговорни, да поттикнува општествени промени и да ги информира граѓаните. Загрижена сум поради драматичното зголемување на изложеноста на младите на вести од непроверени извори на социјалните мрежи.“
„Квалитетното новинарство се бори за внимание со алгоритми. За да ја намалиме дезинформацијата, мораме не само да регулираме дигитални платформи, туку и да ја унапредиме медиумската писменост и пристапот до точни информации. Ова треба да биде висок приоритет во граѓанското образование.“
„Мојата неодамнешна посета на Украина уште еднаш ми го потврди значењето на граѓаните во одбраната на демократијата. Кога информациите се користат како оружје, заштитата на новинарите и медиумските работници станува прашање на безбедност.“
Дополнително, претседателите на Комитетот за граѓански слободи, Поткомитетот за човекови права и Специјалниот комитет за Европскиот демократски штит исто така најавија заедничка изјава по повод Светскиот ден на слободата на медиумите.
Како Европскиот парламент ја зајакнува медиумската слобода
Во 2024 година, Европскиот парламент и Советот на ЕУ усвоија нови правила за заштита на слободата на медиумите и независноста на новинарите. Законот за слобода на медиумите ќе стане целосно применлив во сите земји-членки до 8 август 2025 година.
Главните цели на законот се:
- транспарентност за сопственоста на медиумите и државното рекламирање,
- зајакнување на независноста на јавните медиуми,
- силна заштита за новинарите и нивните извори,
- спречување на произволно бришење на независна содржина од дигитални платформи.
Дополнително, директива за заштита на новинари и активисти од тужби со цел нивно замолчување мора да се имплементира во националното законодавство до 7 мај 2026 година.
Секоја година, Европскиот парламент доделува награда за извонредно новинарство кое ги промовира основните вредности на ЕУ, како што се достоинството, слободата, демократијата и владеењето на правото. Петтото издание на наградата „Дафне Каруана Галиција“ ќе биде објавено подоцна овој месец.