Љубчо Георгиевски: Во Бугарија народот се крена за да ги спаси Евреите – каде беа Македонците?
07 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Поранешниот премиер и историски активист Љубчо Георгиевски повторно отвора болно прашање за македонската колективна совест – што направија македонските граѓани и интелектуални кругови во моментите кога нивните сограѓани Евреи беа собирани од Битола, Штип и Скопје и испраќани кон сигурна смрт?
„Каде беа македонските прогресивни сили кога се гледаше како ги собираат Евреите? Излегоа ли на улиците? Во Бугарија излегоа. Во Македонија – не“, прашува Георгиевски, ставајќи прст врз едно од најделикатните прашања во македонската историја од Втората светска војна.
Споредба што боли: Бугарија и Македонија во 1943
Во своето излагање, Георгиевски го потенцира контрастот меѓу однесувањето на населението во Бугарија и тоа во Македонија за време на нацистичката депортација на Евреите. Во Бугарија, голем дел од јавноста – вклучително и пратеници, свештеници, интелектуалци и обични граѓани – јавно се спротивставиле на намерата да се депортираат еврејските граѓани. Под тој притисок, голем дел од бугарските Евреи биле поштедени од холокаустот.
„Не е прашањето само што направила власта. Прашањето е што направил народот. А во Македонија, и покрај тоа што депортациите се случуваа пред очи на јавноста, не видовме никаква значајна реакција“, вели Георгиевски.
Дали знаеле што ги чека Евреите?
„Се поставува и прашањето: Дали тогашните влади, дали луѓето знаеле дека Евреите се праќаат во гасни комори, во сигурна смрт?“ – прашува Георгиевски. Според него, не може лесно да се тврди дека цел свет бил свесен што точно значи депортација кон Третиот Рајх. „Ако целиот свет не знаел што ги чека, како тогаш да тврдаме дека бугарската власт знаела?“ – додава тој.
Но, според Георгиевски, и покрај неизвесноста околу судбината на депортираните, самото собирање и испраќање на цела етничка заедница требало да предизвика реакција. „Тоа не беше момент на неинформираност. Тоа беше момент на морална одлука. Да се застане или да се молчи.“
Палестина – алтернатива која некогаш постоела
Георгиевски потсетува и на историскиот контекст пред 1939 година, кога официјалната политика на нацистичка Германија сè уште не ја предвидувала физичката ликвидација на Евреите. „До таа година, Хитлер нудеше модел на 'преселба' – Евреите имаа можност да ги продадат своите имоти и да се преселат во Палестина“, вели тој. „Тоа покажува дека геноцидот не беше иницијална стратегија, туку еволуираше. Но кога таа еволуција започна, што направивме ние?“
Заклучок: Историјата бара соочување, не избегнување
Со ваквите јавни изјави, Георгиевски не бара нови поделби, туку повикува на историска саморефлексија. „Ако сакаме да бидеме зрело општество, мораме да признаеме дека не секогаш сме биле на правата страна на историјата“, заклучува тој.
Во време кога светот сè повеќе ја преиспитува својата историја, и Македонија ќе мора да најде храброст да постави тешки, но неопходни прашања за своето минато.
Последни вести
В'лчев со критики за ЕУ-извештајот: Не е работа на парламентот да признава идентитет
Приведен возач во Кавадарци поради управување со возило под дејство на алкохол
Љубчо Георгиевски: Во Бугарија народот се крена за да ги спаси Евреите – каде беа Македонците?
07 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Поранешниот премиер и историски активист Љубчо Георгиевски повторно отвора болно прашање за македонската колективна совест – што направија македонските граѓани и интелектуални кругови во моментите кога нивните сограѓани Евреи беа собирани од Битола, Штип и Скопје и испраќани кон сигурна смрт?
„Каде беа македонските прогресивни сили кога се гледаше како ги собираат Евреите? Излегоа ли на улиците? Во Бугарија излегоа. Во Македонија – не“, прашува Георгиевски, ставајќи прст врз едно од најделикатните прашања во македонската историја од Втората светска војна.
Споредба што боли: Бугарија и Македонија во 1943
Во своето излагање, Георгиевски го потенцира контрастот меѓу однесувањето на населението во Бугарија и тоа во Македонија за време на нацистичката депортација на Евреите. Во Бугарија, голем дел од јавноста – вклучително и пратеници, свештеници, интелектуалци и обични граѓани – јавно се спротивставиле на намерата да се депортираат еврејските граѓани. Под тој притисок, голем дел од бугарските Евреи биле поштедени од холокаустот.
„Не е прашањето само што направила власта. Прашањето е што направил народот. А во Македонија, и покрај тоа што депортациите се случуваа пред очи на јавноста, не видовме никаква значајна реакција“, вели Георгиевски.
Дали знаеле што ги чека Евреите?
„Се поставува и прашањето: Дали тогашните влади, дали луѓето знаеле дека Евреите се праќаат во гасни комори, во сигурна смрт?“ – прашува Георгиевски. Според него, не може лесно да се тврди дека цел свет бил свесен што точно значи депортација кон Третиот Рајх. „Ако целиот свет не знаел што ги чека, како тогаш да тврдаме дека бугарската власт знаела?“ – додава тој.
Но, според Георгиевски, и покрај неизвесноста околу судбината на депортираните, самото собирање и испраќање на цела етничка заедница требало да предизвика реакција. „Тоа не беше момент на неинформираност. Тоа беше момент на морална одлука. Да се застане или да се молчи.“
Палестина – алтернатива која некогаш постоела
Георгиевски потсетува и на историскиот контекст пред 1939 година, кога официјалната политика на нацистичка Германија сè уште не ја предвидувала физичката ликвидација на Евреите. „До таа година, Хитлер нудеше модел на 'преселба' – Евреите имаа можност да ги продадат своите имоти и да се преселат во Палестина“, вели тој. „Тоа покажува дека геноцидот не беше иницијална стратегија, туку еволуираше. Но кога таа еволуција започна, што направивме ние?“
Заклучок: Историјата бара соочување, не избегнување
Со ваквите јавни изјави, Георгиевски не бара нови поделби, туку повикува на историска саморефлексија. „Ако сакаме да бидеме зрело општество, мораме да признаеме дека не секогаш сме биле на правата страна на историјата“, заклучува тој.
Во време кога светот сè повеќе ја преиспитува својата историја, и Македонија ќе мора да најде храброст да постави тешки, но неопходни прашања за своето минато.
Последни вести
В'лчев со критики за ЕУ-извештајот: Не е работа на парламентот да признава идентитет
Приведен возач во Кавадарци поради управување со возило под дејство на алкохол
Љубчо Георгиевски: Во Бугарија народот се крена за да ги спаси Евреите – каде беа Македонците?
07 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Поранешниот премиер и историски активист Љубчо Георгиевски повторно отвора болно прашање за македонската колективна совест – што направија македонските граѓани и интелектуални кругови во моментите кога нивните сограѓани Евреи беа собирани од Битола, Штип и Скопје и испраќани кон сигурна смрт?
„Каде беа македонските прогресивни сили кога се гледаше како ги собираат Евреите? Излегоа ли на улиците? Во Бугарија излегоа. Во Македонија – не“, прашува Георгиевски, ставајќи прст врз едно од најделикатните прашања во македонската историја од Втората светска војна.
Споредба што боли: Бугарија и Македонија во 1943
Во своето излагање, Георгиевски го потенцира контрастот меѓу однесувањето на населението во Бугарија и тоа во Македонија за време на нацистичката депортација на Евреите. Во Бугарија, голем дел од јавноста – вклучително и пратеници, свештеници, интелектуалци и обични граѓани – јавно се спротивставиле на намерата да се депортираат еврејските граѓани. Под тој притисок, голем дел од бугарските Евреи биле поштедени од холокаустот.
„Не е прашањето само што направила власта. Прашањето е што направил народот. А во Македонија, и покрај тоа што депортациите се случуваа пред очи на јавноста, не видовме никаква значајна реакција“, вели Георгиевски.
Дали знаеле што ги чека Евреите?
„Се поставува и прашањето: Дали тогашните влади, дали луѓето знаеле дека Евреите се праќаат во гасни комори, во сигурна смрт?“ – прашува Георгиевски. Според него, не може лесно да се тврди дека цел свет бил свесен што точно значи депортација кон Третиот Рајх. „Ако целиот свет не знаел што ги чека, како тогаш да тврдаме дека бугарската власт знаела?“ – додава тој.
Но, според Георгиевски, и покрај неизвесноста околу судбината на депортираните, самото собирање и испраќање на цела етничка заедница требало да предизвика реакција. „Тоа не беше момент на неинформираност. Тоа беше момент на морална одлука. Да се застане или да се молчи.“
Палестина – алтернатива која некогаш постоела
Георгиевски потсетува и на историскиот контекст пред 1939 година, кога официјалната политика на нацистичка Германија сè уште не ја предвидувала физичката ликвидација на Евреите. „До таа година, Хитлер нудеше модел на 'преселба' – Евреите имаа можност да ги продадат своите имоти и да се преселат во Палестина“, вели тој. „Тоа покажува дека геноцидот не беше иницијална стратегија, туку еволуираше. Но кога таа еволуција започна, што направивме ние?“
Заклучок: Историјата бара соочување, не избегнување
Со ваквите јавни изјави, Георгиевски не бара нови поделби, туку повикува на историска саморефлексија. „Ако сакаме да бидеме зрело општество, мораме да признаеме дека не секогаш сме биле на правата страна на историјата“, заклучува тој.
Во време кога светот сè повеќе ја преиспитува својата историја, и Македонија ќе мора да најде храброст да постави тешки, но неопходни прашања за своето минато.
Последни вести
В'лчев со критики за ЕУ-извештајот: Не е работа на парламентот да признава идентитет
Приведен возач во Кавадарци поради управување со возило под дејство на алкохол