30 јули 2025
• од Станча Јаќимовски
На мостот кај Бит-пазар денес се одржа свечена церемонија на која беше откриено спомен-обележје во чест на жртвите од трагичните настани што се случија на 6 и 7 ноември 1992 година. Споменикот го откри градоначалникот на Општина Чаир, Висар Ганиу, во присуство на вицепремиерот Изет Меџити и членови на семејствата на загинатите.
Во својот говор пред медиумите, Ганиу истакна дека поставувањето на оваа спомен-плоча претставува морална обврска и дел од колективната свест за еден од најболезните моменти од поновата историја на Скопје. Тој ги нарече настаните „незаздравена рана“ и додаде дека станува збор за „тежок и контроверзен момент во нашата историја“.
„Со почит и одговорност сме собрани на ова симболично место кај мостот на Бит-пазар, за да поставиме спомен-плоча која не е само камен-меморијал, туку глас на нашата колективна свест“, рече Ганиу.
Тој најави дека наскоро ќе биде објавена публикацијата „Вистината за настаните – Бит-пазар 1992“, која преку архивски материјали и сведоштва ќе понуди подлабоко и пообјективно разбирање за инцидентот.
Ганиу упати благодарност до семејствата на жртвите, потенцирајќи дека тие се причината зошто ова одбележување се случува токму сега, во летниот период, а не во ноември, кога и се одбележува годишнината од настаните.
„Оваа спомен-плоча е тивка, но врежана со болка, правда и свесност“, нагласи Ганиу.
Тој исто така одговори на евентуалните дилеми во јавноста околу поставувањето на споменикот, објаснувајќи дека сите неопходни дозволи се добиени од Општина Чаир и дека Советот едногласно го поддржал проектот.
Настаните во 1992 година започнаа со полициска акција за отстранување на продавачи на петарди, но брзо ескалираа во нереди, судири, барикади и каменување на јавен превоз во околината на Бит-пазар. Во инцидентот животот го загубија четворица Албанци, за кои подоцна се појавија тврдења дека некои од нив не биле државјани на Македонија. Овие настани сè уште предизвикуваат различни толкувања и полемики во јавноста.