Автопатот Требеништа–Ќафасан треба да биде готов до 2027 – а сè уште не е ни започнат

Делницата Требеништа–Струга–Ќафасан, која треба да биде клучен сегмент од Коридорот 8, и понатаму останува само точка на мапа – без траса, без дозволи, без активности. Наместо напредок, гледаме бирократски лавиринти, неодговорни изведувачи и празни ветувања запишани на прес-конференции.

Иако државата ја довери изградбата на автопатските делници од Коридорите 8 и 10Д на прочуениот конзорциум „Бехтел и Енка“, ниту една фаза на Требеништа–Ќафасан досега не е започната. Од извештаите се гледа дека до денес не се спроведени ниту основни геотехнички истражувања – иако крајниот рок за реализација е 2027 година, а во 2028 автопатот треба да биде пуштен во употреба.

Во меѓувреме, на останатите делници се бележи одреден напредок – барем формално. Но што вреди техничката активност ако проектот чија стратешка вредност е клучна за поврзувањето со Албанија и понатаму мирува? Одговорите се распрснати меѓу неизвесни преговори со УНЕСКО, нерешени прашања за трасата и внатрешни административни недоречености.

Министерот за транспорт ветуваше разговори со УНЕСКО за усогласување на трасата со заштитениот статус на Охридското Езеро. Но повеќе од една година подоцна, решение сè уште нема. Изјавите дека државата нема да постапува спротивно на препораките на УНЕСКО се за поздравување, но до кога ќе се балансира меѓу меѓународните обврски и инфраструктурните амбиции без конкретна акција?

Финансискиот аспект не нуди утеха. Иако веќе се најавуваат нови 150 милиони евра за 2025 година, средствата нема да бидат исплатени однапред – барем така велат министрите. Но скепцизмот расте со секој ден кога на теренот нема ништо опипливо. Јавноста има право да праша: до кога ќе финансираме нереализирани проекти? И уште поважно – кој ќе сноси одговорност доколку проектот повторно доживее фијаско?

Министерката за финансии остро реагираше – и со право. Не може да се планираат стотици милиони евра за проект чии основни предуслови не се исполнети: експропријацијата е заглавена, трасата е неизвесна, а теренот е празен.

Сите овие индикатори покажуваат една горчлива вистина: Коридорот 8, наместо автопат кон економски раст и регионално поврзување, сè повеќе наликува на симбол за институционална импотентност.

Граѓаните заслужуваат транспарентност, отчетност и – пред сè – резултати. За жал, сè додека одговорноста се разлева меѓу институциите, а теренот останува празен, ќе патуваме по истите стари патишта. И во буквална, и во метафорична смисла.