За кредит од 2 милијарди – отплата од 4 милијарди: Финансиската сметка за брзата пруга
05 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Професорот Трајковски објави детална анализа за британскиот кредит кој Владата планира да го земе за изградба на брзата пруга, при што открива дека Македонија за заем од 2 милијарди евра ќе треба да врати повеќе од двојно – над 4 милијарди евра.
Министерот за транспорт неодамна изјави дека каматната стапка на кредитот ќе биде под 3,5%, што на прв поглед звучи прифатливо. Но, според анализата на Трајковски, вистината е многу посложена – и значително поскапа.
Што се крие зад каматата?
Кредитот ќе биде добиен преку британската агенција UK Export Finance (UKEF), која го применува системот на минимални каматни стапки (CIRRs), според договорите на ОЕЦД. Овие стапки за кредити во евра и фунти во јуни 2025 година изнесуваат:
- Евра (заеми над 10 години): 4,04%
- Британски фунти (заеми над 10 години): 6,24%
Зошто фунти? Бидејќи минимум 30% од проектот мора да се реализира преку британски компании, што значи дел од кредитот мора да биде во фунти.
Структурата на заемот
Од вкупните 2 милијарди евра, 30% (околу 593,81 милиони GBP) ќе бидат во фунти, а остатокот (2356,40 милиони EUR) во евра. Дополнително, UK Export Finance наплатува и еднократна премија за ризик, која за Македонија (класифицирана во 5-та категорија на ризик) изнесува 17,82% и се додава веднаш на почетокот.
Овие услови ја зголемуваат почетната должничка обврска уште пред да почне отплатата.
Како ќе се враќа кредитот?
Изградбата ќе трае 5 години, при што секоја година ќе се повлекуваат делови од заемот во 5 транши. Од шеста до дваесет и втората година, Македонија ќе исплаќа ануитети, односно:
- 63,97 милиони фунти годишно
- 153,40 милиони евра годишно
Вкупниот годишен трошок е приближно 236 милиони евра, што за 17 години значи вкупна отплата од 4,011 милиони евра, од кои повеќе од 2 милијарди евра се само за камати и премија за ризик.
Што значи ова?
Според Трајковски, Македонија нема да може да враќа ни 10% од кредитот од сопствени приходи од железничкиот транспорт. За остатокот, ќе мора да се задолжува повторно, што долгорочно значи:
- Нови долгови
- Загуба од над 3 милијарди евра
- Финансиска зависност
Вистинската каматна стапка: 7%
Кога се земаат предвид сите трошоци – вклучително и премијата за ризик – ефективната каматна стапка (IRR) на овој кредит е 7,018%. Тоа е двојно повеќе од официјално промовираната CIRR стапка од 3,64%.
Повик за транспарентност
Анализата завршува со апел: ако Владата има поинаква пресметка, нека ја објави јавно, со сите формули и параметри. Само со отвореност може да се утврди дали ваквото задолжување е одржливо и оправдано – или погрешен чекор со сериозни последици за идните генерации.
Поука: Евтин кредит на хартија не значи евтина инвестиција. Финансиската вистина секогаш се крие во деталите.
Последни вести
За кредит од 2 милијарди – отплата од 4 милијарди: Финансиската сметка за брзата пруга
05 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Професорот Трајковски објави детална анализа за британскиот кредит кој Владата планира да го земе за изградба на брзата пруга, при што открива дека Македонија за заем од 2 милијарди евра ќе треба да врати повеќе од двојно – над 4 милијарди евра.
Министерот за транспорт неодамна изјави дека каматната стапка на кредитот ќе биде под 3,5%, што на прв поглед звучи прифатливо. Но, според анализата на Трајковски, вистината е многу посложена – и значително поскапа.
Што се крие зад каматата?
Кредитот ќе биде добиен преку британската агенција UK Export Finance (UKEF), која го применува системот на минимални каматни стапки (CIRRs), според договорите на ОЕЦД. Овие стапки за кредити во евра и фунти во јуни 2025 година изнесуваат:
- Евра (заеми над 10 години): 4,04%
- Британски фунти (заеми над 10 години): 6,24%
Зошто фунти? Бидејќи минимум 30% од проектот мора да се реализира преку британски компании, што значи дел од кредитот мора да биде во фунти.
Структурата на заемот
Од вкупните 2 милијарди евра, 30% (околу 593,81 милиони GBP) ќе бидат во фунти, а остатокот (2356,40 милиони EUR) во евра. Дополнително, UK Export Finance наплатува и еднократна премија за ризик, која за Македонија (класифицирана во 5-та категорија на ризик) изнесува 17,82% и се додава веднаш на почетокот.
Овие услови ја зголемуваат почетната должничка обврска уште пред да почне отплатата.
Како ќе се враќа кредитот?
Изградбата ќе трае 5 години, при што секоја година ќе се повлекуваат делови од заемот во 5 транши. Од шеста до дваесет и втората година, Македонија ќе исплаќа ануитети, односно:
- 63,97 милиони фунти годишно
- 153,40 милиони евра годишно
Вкупниот годишен трошок е приближно 236 милиони евра, што за 17 години значи вкупна отплата од 4,011 милиони евра, од кои повеќе од 2 милијарди евра се само за камати и премија за ризик.
Што значи ова?
Според Трајковски, Македонија нема да може да враќа ни 10% од кредитот од сопствени приходи од железничкиот транспорт. За остатокот, ќе мора да се задолжува повторно, што долгорочно значи:
- Нови долгови
- Загуба од над 3 милијарди евра
- Финансиска зависност
Вистинската каматна стапка: 7%
Кога се земаат предвид сите трошоци – вклучително и премијата за ризик – ефективната каматна стапка (IRR) на овој кредит е 7,018%. Тоа е двојно повеќе од официјално промовираната CIRR стапка од 3,64%.
Повик за транспарентност
Анализата завршува со апел: ако Владата има поинаква пресметка, нека ја објави јавно, со сите формули и параметри. Само со отвореност може да се утврди дали ваквото задолжување е одржливо и оправдано – или погрешен чекор со сериозни последици за идните генерации.
Поука: Евтин кредит на хартија не значи евтина инвестиција. Финансиската вистина секогаш се крие во деталите.
Последни вести
За кредит од 2 милијарди – отплата од 4 милијарди: Финансиската сметка за брзата пруга
05 јуни 2025
• од Станча Јаќимовски
Професорот Трајковски објави детална анализа за британскиот кредит кој Владата планира да го земе за изградба на брзата пруга, при што открива дека Македонија за заем од 2 милијарди евра ќе треба да врати повеќе од двојно – над 4 милијарди евра.
Министерот за транспорт неодамна изјави дека каматната стапка на кредитот ќе биде под 3,5%, што на прв поглед звучи прифатливо. Но, според анализата на Трајковски, вистината е многу посложена – и значително поскапа.
Што се крие зад каматата?
Кредитот ќе биде добиен преку британската агенција UK Export Finance (UKEF), која го применува системот на минимални каматни стапки (CIRRs), според договорите на ОЕЦД. Овие стапки за кредити во евра и фунти во јуни 2025 година изнесуваат:
- Евра (заеми над 10 години): 4,04%
- Британски фунти (заеми над 10 години): 6,24%
Зошто фунти? Бидејќи минимум 30% од проектот мора да се реализира преку британски компании, што значи дел од кредитот мора да биде во фунти.
Структурата на заемот
Од вкупните 2 милијарди евра, 30% (околу 593,81 милиони GBP) ќе бидат во фунти, а остатокот (2356,40 милиони EUR) во евра. Дополнително, UK Export Finance наплатува и еднократна премија за ризик, која за Македонија (класифицирана во 5-та категорија на ризик) изнесува 17,82% и се додава веднаш на почетокот.
Овие услови ја зголемуваат почетната должничка обврска уште пред да почне отплатата.
Како ќе се враќа кредитот?
Изградбата ќе трае 5 години, при што секоја година ќе се повлекуваат делови од заемот во 5 транши. Од шеста до дваесет и втората година, Македонија ќе исплаќа ануитети, односно:
- 63,97 милиони фунти годишно
- 153,40 милиони евра годишно
Вкупниот годишен трошок е приближно 236 милиони евра, што за 17 години значи вкупна отплата од 4,011 милиони евра, од кои повеќе од 2 милијарди евра се само за камати и премија за ризик.
Што значи ова?
Според Трајковски, Македонија нема да може да враќа ни 10% од кредитот од сопствени приходи од железничкиот транспорт. За остатокот, ќе мора да се задолжува повторно, што долгорочно значи:
- Нови долгови
- Загуба од над 3 милијарди евра
- Финансиска зависност
Вистинската каматна стапка: 7%
Кога се земаат предвид сите трошоци – вклучително и премијата за ризик – ефективната каматна стапка (IRR) на овој кредит е 7,018%. Тоа е двојно повеќе од официјално промовираната CIRR стапка од 3,64%.
Повик за транспарентност
Анализата завршува со апел: ако Владата има поинаква пресметка, нека ја објави јавно, со сите формули и параметри. Само со отвореност може да се утврди дали ваквото задолжување е одржливо и оправдано – или погрешен чекор со сериозни последици за идните генерации.
Поука: Евтин кредит на хартија не значи евтина инвестиција. Финансиската вистина секогаш се крие во деталите.